Дар ҷаҳони муосир терроризм ва экстремизм ҳамчун таҳдидҳои ҷиддии амниятӣ ба тамоми кишварҳо таъсир мерасонанд. Ин зуҳурот на танҳо ба нооромии дохилӣ ва таҳдиди амниятӣ сабаб мешаванд, балки боиси фурӯпошии давлатҳо, косташавии суботи сиёсӣ ва рушди иқтисодӣ мегарданд. Имрӯз, бо назардошти афзоиши гурӯҳҳои террористӣ ва тактикаҳои нави онҳо, ҷомеаи ҷаҳонӣ бояд стратегияҳои муассиреро барои муқовимат бо ин зуҳуроти хатарзо таҳия намояд. Тоҷикистон, ки таҷрибаи талхи ҷанги шаҳрвандиро паси сар кардааст, бо чунин таҳдидҳо аз наздик ошност ва чораҳои мушаххасеро барои пешгирии шомилшавии шаҳрвандон ба гурӯҳҳои террористӣ роҳандозӣ намудааст.
Ҷаҳони муосир бо таҳдидҳои ҷиддии амниятӣ рӯ ба рӯ шудааст. Миллионҳо одамон дар гӯшаҳои гуногуни ҷаҳон аз ҷангҳо ва нооромиҳо зарар дидаанд. Терроризм ва экстремизм, ки аксар вақт бо шиорҳои диниву мазҳабӣ ниқоб мепӯшанд, сабабгори бенизомии сиёсӣ ва бесуботии ҷомеаҳо мегарданд. Ба таъбири Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, гурӯҳҳои террористӣ ва ифротгаро ҳадафҳои муғаразонаи худро таҳти парчами мубориза барои адолати иҷтимоӣ пинҳон намуда, ҷавононро ба доми худ мекашанд.
Ифротгароии динӣ яке аз роҳҳои асосии ҷалби ҷавонон ба гурӯҳҳои террористӣ мебошад. Ин раванд аксар вақт бо истифода аз таблиғоти интернетӣ ва шабакаҳои иҷтимоӣ сурат мегирад, ки дар он ифротгароён бо ваъдаҳои бардурӯғ ҷавононро фирефта мекунанд. Ғайр аз ин, камбудиҳои иқтисодӣ ва иҷтимоӣ низ сабаби асосии шомилшавии ҷавонон ба ин ҳаракатҳо мешаванд.
Тоҷикистон пас аз ҷанги шаҳрвандӣ, ки ба кишвар зиёни бузурги иқтисодӣ ва иҷтимоӣ расид, барои таъмини субот ва мубориза бо терроризм ва экстремизм чораҳои мушаххас андешид. Зиёда аз 150 ҳазор нафар дар ин ҷанг ҷони худро аз даст доданд, 1 миллион нафар гуреза шуданд ва зиёда аз 10 миллиард доллар зарари иқтисодӣ ба кишвар ворид шуд.
Бо мақсади пешгирии шомилшавии шаҳрвандон ба гурӯҳҳои террористӣ, Ҳукумати Тоҷикистон сиёсати қатъиро пеш гирифта, фаъолияти 28 ташкилоти террористиро расман манъ кардааст. Дар баробари ин, мақомоти кишвар барои аз байн бурдани сабабҳои аслии гароиши ҷавонон ба ифротгароӣ кор мебаранд, ки ба онҳо баланд бардоштани сатҳи маърифати динӣ, таъмини кор ва шуғли ҷавонон ва пешбурди тарбияи ватандӯстӣ шомил мешаванд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дар конфронсҳои байналмилалӣ, аз ҷумла «Раванди Душанбе» дар соли 2018, борҳо зарурати мубориза бо терроризм ва экстремизмро таъкид кардаанд. Тоҷикистон ҳамчун кишвари пешсаф дар самти муқовимат бо ин хатарҳо, ташаббусҳои муҳимеро пешниҳод намудааст. Дар ин конфронс, ки бо иштироки созмонҳои байналмилалӣ ва намояндагони кишварҳои гуногун баргузор гардид, роҳҳои такмили мубориза бо терроризм ва пешгирии ифротгароӣ мавриди баррасӣ қарор гирифтанд. Президенти кишвар зарурати ҳамкории байналмилалиро барои маҳви омилҳои асосии ифротгароӣ, аз ҷумла камбизоатӣ ва бекориро таъкид намуданд.
Барои самаранок мубориза бурдан бо терроризм ва экстремизм, стратегияҳои зерин бояд мавриди амал қарор гиранд:
Тақвияти маориф ва баланд бардоштани сатҳи огоҳии шаҳрвандон — таъмини таълимоти дурусти динӣ ва омӯзиши арзишҳои миллӣ метавонад ҷавононро аз доми гурӯҳҳои ифротгаро дур нигоҳ дорад. Дар ин замина, ҳам муассисаҳои таълимӣ ва ҳам васоити ахбори омма нақши муҳим мебозанд.
Таҳкими қонунгузорӣ ва ҳамкории байналмилалӣ — барои муқовимати муассир бо гурӯҳҳои террористӣ ва ифротгароӣ, ҳамкории кишварҳо дар мубодилаи маълумот ва амалиётҳои муштарак зарур аст.
Баланд бардоштани нақши ҷомеаи шаҳрвандӣ ва расонаҳо — журналистон, блогерон ва шахсони маъруф метавонанд бо таблиғоти худ ба ҷомеа ваҳдат ва ҳамдигарфаҳмиро ташвиқ намоянд.
Таъмини шуғл ва имкониятҳои иқтисодӣ — доштани ҷойи кор ва зиндагии шоиста метавонад сабабҳои аслии шомилшавии ҷавонон ба гурӯҳҳои ифротиро коҳиш диҳад. Инчунин, ҳукумат бояд барномаҳои дастгирии соҳибкорони ҷавон ва рушди бахши хусусиро густариш диҳад.
Назорати фазои иттилоотӣ ва шабакаҳои иҷтимоӣ – таблиғоти экстремистӣ дар интернет бояд таҳти назорати ҷиддӣ қарор гирад, зеро аксари ҷалби ҷавонон ба гурӯҳҳои ифротӣ тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ сурат мегирад.
Терроризм ва экстремизм мушкилоти ҷиддие мебошанд, ки ҳалли онҳо танҳо бо як роҳи мушаххас имконнопазир аст. Барои муқовимати самаранок бо ин падидаҳо, ҳамкории васеи тамоми қишрҳои ҷомеа, аз ҷумла ҳукумат, ҷомеаи шаҳрвандӣ, ВАО ва созмонҳои байналмилалӣ, зарур аст. Танҳо бо сиёсати дуруст ва иқдомҳои мушаххас метавонем амнияти ҷомеа ва суботи кишвари худро таъмин намоем.
Тоҷикистон, ҳамчун кишвари дорои таърихи пуршарафи сулҳпарварона, бояд сиёсати худро дар самти пешгирии экстремизм ва таҳкими ваҳдати миллӣ идома диҳад. Маҳз дар ҳамбастагӣ ва саъю кӯшиши якҷоя метавонем амнияти ҷомеа ва суботи кишвари худро таъмин намоем. Ҳар яки мо вазифадорем, ки барои ҳифзи истиқлолият, пешрафти Тоҷикистон ва тарбияи насли солим кӯшиш намоем, то ҷавонони мо воситаи дасти гурӯҳҳои ифротгаро нашаванд.
Ғафуров Қамариддин-ассистенти кафедраи адабиёти хориҷӣ бо методикаи таълими забон ва адабиёти руси Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ